Konatiĝu kun Kiado Cruz, la gastiganto de tviter-konto @ActLenguas inter la 22-a kaj la 28-a de aprilo 2019

Foto proporcionado por Kiado Cruz

En 2019, ni invitas diversajn gastigantojn administri la tviter-konton de @ActLenguas [en] (Lingva Aktivismo) kaj kundividi siajn spertojn kun la revitaligo [eo] kaj antaŭenigo de siaj denaskaj lingvoj. Ĉi tiu profila paĝo prezentas Kiado Cruz (@Kiadorindani) [es] kaj kion li intencas pridiskuti dum sia semajno kiel gastiganto.

Rising Voices (RV): Bonvolu rakonti ion pri vi mem.

Soy Kiado Cruz, pertenezco a la comunidad de Santa Cruz Yagavila, en la Sierra de Juárez de Oaxaca. Ahí está enterrado mi ombligo y el de mis abuelos. Ahí he vivido. Ahí florece mi familia, junto a la milpa que cultivamos. En los últimos diez años me he enfocado en hacer resonar mi lengua materna, el zapoteco, en los medios digitales, ocupando el lenguaje audiovisual; en otras palabras realizando expresiones de activismo digital con el fin de democratizar la Internet.

Mia nomo estas Kiado Cruz, mi devenas el la komunumo Santa Cruz Yagavila, en Sierra de Juárez de Oaxaca [es]. Miaj radikoj kaj miaj avoj estas tie. Mi loĝis tie. Mia familio loĝas tie, apud la terpeco kiun ni kultivas. Dum la lastaj dek jaroj, mi koncentriĝis je la strebo resonigi mian gepatran lingvon, la zapotekan [es], en ciferecaj amaskomunikiloj, okupante la aŭdvidan lingvon; alivorte, fari esprimojn de cifereca aktivismo por demokratiigi interreton.

RV: Kio estas la aktuala stato de via lingvo en la interreto kaj eksterrete?

En los últimos años, se ha generado un aumento del uso de lenguas indígenas en el ciberespacio, muchas lenguas como el zapoteco están presentes en las redes sociales o en plataformas para la localización de Software Libre (código abierto). Sin embargo, la pérdida de lenguas indígenas también tiene un incremento acelerado y se estima que en la próxima década desaparecerá más de la mitad de la diversidad lingüística del mundo, si no se desarrollan políticas o programas encaminados a fortalecer los procesos de recuperación y revitalización lingüística. Hacer que las lenguas participen en los medios mayoritariamente monolingües o dentro del bilingüismo monocultural de la Internet, y posicionar el Didza Xhidza  en los medios digitales son  para mi una postura política, una postura que actualmente asumimos las personas y pueblos que hablamos otras lenguas dentro de un mundo diverso de voces y sonidos que retumban este mundo que viaja a alta velocidad, sin rumbo y distópico.

Dum la lastaj jaroj la uzo de indiĝenaj lingvoj en la kiberspaco kreskis. Multaj lingvoj kiel la zapoteka ĉeestas en sociaj retejoj aŭ platformoj por adapti liberan programaron. Tamen, ankaŭ la perdo de indiĝenaj lingvoj kreskis pli rapide kaj oni taksas, ke en la venonta jardeko pli ol duono de la monda lingva diverseco malaperos se politikoj aŭ programoj celantaj plifortigi lingvajn reakirajn kaj revitaligajn procezojn ne disvolviĝos. Helpi ke lingvoj partoprenu en la unulingvaj komunikiloj aŭ en la unukultura dulingveco de interreto kaj poziciigi la zapotekan lingvon (Didza Xhidza) en ciferecaj amaskomunikiloj estas por mi politika pozicio. Estas pozicio, ke popoloj kiuj parolas aliajn lingvojn ene de diversvoĉa kaj diverssona mondo kiuj resonas en ĉi tiu mondo, vojaĝas rapidege, sendirekte kaj distopie.

RV: Kiujn temojn vi intencas enfokusigi en la semajno, dum kiu vi administros la konton de @ActLenguas en Twitter?

Quiero enfocarme en temas específicos sin olvidar sus variaciones, un buen comienzo será escribir en zapoteco/español las expresiones de la lengua xhidza: poesía, canto, danza, y comida, para realizar un reflexión crítica de la situación actual y poner en diálogo el territorio digital con las voces de los pueblos del mundo. En el marco de la declaración del Año Internacional de las Lenguas Indígenas, quiero hacer hincapié en la consolidación de  una política lingüística tangible y que obligue a  los Estados a mirar  estos pequeños esfuerzos de activismo digital, acciones que contribuyen en la revitalización de las lenguas en el estado de Oaxaca y en otras partes del mundo.

Mi ŝatus koncentriĝi pri specifaj temoj sen forgesi iliajn variaĵojn. Bona komenco estos skribi la esprimojn de la zapoteka (xhidza) lingvo: poezion, kantojn, dancojn kaj manĝojn en la zapoteka kaj hispana, por doni kritikan pripensadon rilate al la aktuala situacio kaj havi en ĉi tiu cifereca spaco dialogon kun voĉoj de popoloj el la tuta mondo. En la kadro de la deklaro de la Internacia Jaro de Indiĝenaj Lingvoj, mi ŝatus substreki la firmigon de palpebla lingvopolitiko, kiu devigas ŝtatojn rigardi al tiuj malgrandaj klopodoj de cifereca aktivismo kaj agoj, kiuj kontribuas al la revitaligo de lingvoj en la ŝtato Oaxaca kaj en aliaj partoj de la mondo.

RV: Kiuj estas la ĉefaj motivoj por via cifereca aktivismo por via lingvo? Kiuj estas viaj esperoj kaj revoj por via lingvo?

Sueño para mi lengua, muchas lenguas posibles, un nido de lenguas. Mi motivación más fuerte ha sido poder usar los medios audiovisuales (radio y TV) para decir mi palabra, la palabra zapoteca #DidzaXhidza. Considero que los medios audiovisuales son una fuente sustancial para revitalizar las lenguas indígenas, más allá de la documentación lingüística. Participo activamente en la localización, implementación y uso de software libre como  Firefox para traducirlo al Zapoteco, con la idea de intervenir los códigos binarios para una posible apropiación de las Tecnologías de la Información y Comunicación por y para los pueblos indígenas. Llegué a las redes sociales con la publicación de memes, gráfica, carteles y demás recursos para hacer que la lengua xhidza exista en los medios digitales, con la finalidad de empezar a escribir en zapoteco y que los usuarios del Internet provenientes de  los pueblos zapotecos xhidza reivindiquemos la lengua, y provocar un diálogo  intercultural en las redes sociales.

Mi revas pri nesto de lingvoj por mia lingvo kaj multaj eblaj lingvoj. Mia plej forta instigo estis povi uzi aŭdovidan amaskomunikilaron (radion kaj televidon) por diri mian vorton, la zapotekan vorton #DidzaXhidza. Mi opinias, ke aŭdvidaj komunikiloj estas maniero por revitaligi indiĝenajn lingvojn, preter lingva dokumentado. Mi aktive partoprenas en asimiligo [en: localization], efektivigo kaj uzo de senpaga programaro kiel Firefox por traduki ĝin en la zapotekan kun la ideo de intertempaj binaraj kodoj por ebla alproprigo de informadaj kaj komunikaj teknologioj fare de kaj por indiĝenaj popoloj. Mi ekaktivis en sociaj retejoj per la publikigo de memeoj, grafikaĵoj, afiŝoj kaj aliaj rimedoj por helpi ke la lingvo xhidza ekzistu en ciferecaj amaskomunikiloj, kun la celo komenci verki en la zapoteka kaj ke retumantoj de la zapotekaj vilaĝoj povu defendi la lingvon kaj provoki interkulturan dialogon en sociaj retejoj.

Komenci konversacion

Tradukantoj, bonvolu Ensaluti »

Gvidlinioj

  • Ĉiuj komentoj estas kontrolitaj de administranto. Ne sendu vian komenton pli ol unufoje ĉar tiu povus esti markita kiel spamo.
  • Bonvolu konduti respekteme al aliaj. Komentoj kiuj enhavas malamajn esprimojn, obscenaĵojn kaj personajn atakojn ne estos aprobitaj.